In de onderstaande inventarisatie wordt ingegaan op de risico's die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden.
Diverse risico's keren jaarlijks terug, zoals bijvoorbeeld:
- de grondexploitatie (zie hiervoor de afzonderlijke paragraaf "Grondbeleid"); de risico's zijn op basis van de laatste inzichten afgedekt door middel van de reserve risicobuffer grondexploitatie en voorzieningen, maar er blijft een risico bestaan;
- (exploitatie) vastgoed;
- Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo);
- het inkomensdeel van de Wet Werk en Bijstand;
- de parkeeropbrengsten;
- de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de inventarisatie van de risico's zijn 180 (begroting 2021: 181; jaarrekening 2019: 174) risico's geïdentificeerd. In de tabel op de volgende pagina's zijn de 10 voor onze gemeente grootste risico's opgenomen. In de kolom I/S wordt aangegeven of het risico structureel (S) of incidenteel (I) van aard is.
Ris.nr. | Proces | Beschrijving risico | Categorie | Oorzaak risico | Gevolgen risico | I/S | Genomen beheersmaatregelen | Bedrag | |
1 | R.R2.8 | Grondexploitatie bedrijventerreinen | Niet alle opbrengsten zijn even zeker en risico op lagere grondprijs voor enkele onderdelen. Er zijn investeringen die hoger kunnen uitvallen.. | Financieel risico | De opleving in de bouw zorgt voor een opstuwend effect in de kosten voor bouw- en woonrijp maken van bouwgrond. Afzet risico is voor Kampershoek 2.0 het grootst. Van de overige bedrijventerreinen zijn bijna alle kavels in optie. Er is wat onzekerheid over de afzet voor een lange looptijd van grondexploitaties. De markt is echter aangetrokken, alleen door de stikstof blijft het risico bestaan. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | * Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de regionale markt onderzocht. | € 4.149.000 |
2 | R.R2.7 | Grondexploitatie woningbouwprojecten | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van de lange doorlooptijd en onzekerheid over woningbouw op uitbreidingslocaties in relatie tot de marktwerking. | Financieel risico | De druk op de woningmarkt zorgt onder meer voor een stijging van de kosten voor bouw- en woonrijp maken en de bouwkosten. Tevens is de afzetbaarheid van bouwkavels op lange termijn moeilijk voorspelbaar, maar voor de middellange termijn optimistisch. | Voor de langere termijn negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | * Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de regionale markt onderzocht. | € 3.000.000 |
3 | R.K2.10 | 3 D breed | Beschikbaar budget is niet toereikend voor de Jeugdhulp en Wmo (inclusief beschermd wonen/maatschappelijke opvang vanaf 2022). | Financieel risico | Nieuw verdeelmodel sociaal domein per 2021 of 2022 en trapsgewijze decentralisatie middelen BW vanaf 2022. | De gemeente heeft een budgettekort. | S | * Investeren in innovatie en transformatie, met een kostenbesparend effect | € 1.250.000 |
4 | R.K2.17 | Wmo | Financieel risico door invoering abonnementstarief voor de eigen bijdrage Wmo. Doordat eigen bijdrage niet meer afhankelijk is van inkomen ontstaat mogelijk een hoger beroep op voorzieningen. | Financieel risico | Wijziging landelijke wet- en regelgeving. | Hogere kosten voor de gemeente | S | In de begroting is rekening gehouden met een stijging van het aantal cliënten. Er vindt frequente monitoring plaats van de ontwikkeling van cliëntenaantallen. | € 1.250.000 |
5 | R.R1.3 | Algemene uitkering gemeentefonds | Schommelingen algemene uitkering uit het gemeentefonds | Bedrijfsproces risico | Landelijke ontwikkelingen en kortingen verdeelmaatstaven. Herijking met ingang van op zijn vroegst 2023. | Schommelende opbrengsten, waardoor saldo jaarrekening negatief kan worden en de begroting bijgestuurd moet worden. | S | Monitoring en besluitvorming daarover in P&C producten. | € 1.000.000 |
6 | R.K2.5 | Jeugdwet en Wmo | Financiële risico's door het onvoldoende op orde zijn van de inrichting en implementatie van de bedrijfsvoering naar aanleiding van de taken op het gebied van Jeugd, Wmo en Participatie | Maatschappelijk risico | De implementatie en inrichting van de bedrijfsvoering kan nog verder worden geoptimaliseerd, terwijl gelijktijdig de uitvoering aan partners is opgedragen. Ook heeft de Rijksoverheid de beloofde digitale gegevensuitwisseling (en facturering) via de zgn I-WMO en I-Jeugd grotendeels op orde. | De financiële risico's ten aanzien van jeugdhulp en Wmo blijven bestaan. Bij het onderdeel Participatie spelen deze risico's in mindere mate omdat daar in 1e instantie alleen de financieringsstroom gewijzigd is. | S | * Nieuwe verwervingssystematiek en andere manier van werken toegang (resultaatgericht) | € 1.000.000 |
7 | R.K5.16 | Privacy | Privacy, datalek: Het in verkeerde handen vallen van (privacy) gevoelige informatie/ persoonsgegevens | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Menselijke fout, hack, niet-versleutelde info versturen, onbeveiligde mail | Het in verkeerde handen vallen van tot de persoon herleidbare gegevens, bestuurlijke boete (AP) | S | Autorisaties beperken/ gegevens en toegang beveiligen/ bewustheid organisatie Privacy door PT | € 820.000 |
8 | R.K2.8 | 3 D breed | Gewenste afname van doorverwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn komt nog onvoldoende tot stand. | Maatschappelijk risico | Onvoldoende afstemming met en tussen aanbieders/ hulpverleners. En te weinig aanbod 1e lijn. | Hogere kosten voor de gemeente | S | * We blijven het stelsel hierop monitoren via kwartaal- en jaarrapportages jeugdhulp en Wmo. | € 750.000 |
9 | R.K2.18 | Open club Boshoven | In de globale begroting van het Ontwerp van het herinrichtingsplan Sportpark Boshoven is een risicoreservering opgenomen. | Financieel risico | Toename uitvoeringskosten als gevolg van krapte in de markt voor inrichtings en infrastructurele bouwwerkzaamheden openbaar gebied. | Hogere kosten voor gemeente | * Sturen op uitvoering binnen financiële raming. | € 415.000 | |
10 | R.R1.24 | Tegenvallende baten door Corona | Door de Corona crisis kunnen een aantal baten lager uitvallen dan begroot | Financieel risico | Met name bij toeristenbelasting kunnen baten tegenvallen als ondernemers niet (geheel) open kunnen zijn. Compensatiemaatregelen voor 2021 en verder zijn nog niet bekend. | Lagere baten toeristenbelasting en overige baten. | I | Aandringen op compensatie door het Rijk. Verder geen beïnvloeding mogelijk | € 350.000 |
Totaal | € 13.984.000 |
In de voorgaande tabel zijn de risico's opgenomen die corresponderen met de nummers in de onderstaande grafiek.
Naast de 10 grootste risico's is er sprake van overige risico's die opgeteld een financieel risico vormen van € 4.686.600 (begroting 2021: € 5.131.600; jaarrekening 2019: € 4.301.600). Het totaal benodigde weerstandsvermogen (dit is het totale bedrag aan financiële risico's) bedraagt hiermee: € 18.670.600 (begroting 2021: € 24.101.600; jaarrekening 2019 € 25.121.600).
In vergelijking met de risico-inventarisatie die is weergegeven in de begroting 2021 is per saldo in totaal sprake van een afname van het aantal risico's van 1 en een afname in het bedrag van
€ 5.431.000. Van dit saldo komt een afname van € 4.986.000 voort uit verschuivingen in de 10 grootste gesignaleerde risico's (top10) en een afname van € 445.000 uit verschuivingen in de "overige risico's".
Bij de verschuivingen in de 10 grootste gesignaleerde risico's is/zijn ten opzichte van de begroting 2021 sprake van:
- Risico's inzake de grondexploitaties Bedrijventerreinen en Woningbouwprojecten zijn in totaal voor een bedrag van € 4.351.000 naar beneden bijgesteld (zie paragraaf "Grondbeleid");
- Risico inzake Passend aanbod Maatschappelijke accommodaties (zie begroting 2021, pp. 76, risiconr. R.R4.1) van € 1.000.000 is vervallen;
- Risico inzake Debiteurenrisico (zie begroting 2021, pp. 76, risiconr. R.R1.25) van € 400.000 is met € 200.000 naar beneden bijgesteld en naar de "Overige risico's" verplaatst;
- Risico's 9 en 10 uit de bovenstaande tabel (top10) zijn toegevoegd voor een bedrag van in totaal € 765.000.
Kans van optreden | Financiële impact | ||
Klasse | Frequentie | Klasse | Financieel gevolg |
---|---|---|---|
1 | ≤ 1 keer per 10 jaren | 1 | € 0- € 10 |
2 | 1 keer per 5-10 jaren | 2 | € 10 - € 40 |
3 | 1 keer per 2-5 jaren | 3 | € 40 - € 100 |
4 | 1 keer per 1-2 jaren | 4 | € 100 - € 200 |
5 | ≥ 1 keer per jaar | 5 | meer dan € 200 |