Ambities kunnen niet gerealiseerd worden zonder risico’s te nemen. Risico’s horen bij het proces van verandering. Het is belangrijk dat de gemeenteraad zich bewust is van de risico’s die horen bij het beleid van de gemeente en dat zij hierop stuurt.
Of de gemeente in staat is de gevolgen van de risico’s op te vangen zonder dat het beleid of de uitvoering daarvan in gevaar komt, wordt weergegeven door de 'weerstandscapaciteit'. Onder weerstandscapaciteit verstaan we de middelen en mogelijkheden die de gemeente heeft om onverwachte, niet-begrote kosten te kunnen dekken. Het geld en de mogelijkheden bestaan onder andere uit: het vrij aanwendbare gedeelte van de algemene reserve, de onbenutte belastingcapaciteit en de post onvoorzien, die in de begroting is opgenomen. De benodigde weerstandscapaciteit is afhankelijk van de aard en de omvang van de risico’s waar de gemeente mee wordt geconfronteerd (risicoprofiel), bijvoorbeeld financiële risico’s binnen projecten. Voor deze risico’s kunnen geen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd omdat de risico’s zich niet regelmatig voordoen en niet goed meetbaar zijn.
Tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor de gemeente geen maatregelen heeft getroffen, maar die wel van betekenis kunnen zijn voor de financiële positie van de gemeente bestaat dus een relatie. Deze relatie wordt het weerstandsvermogen genoemd.
De gemeente Weert wil op een gestructureerde wijze risico’s beheersen en eventuele risico’s bewust nemen. Om die reden is het van belang om inzicht te hebben in mogelijke financiële tegenvallers die bij de risico’s horen en het beschikbare weerstandsvermogen dat aanwezig is om deze risico’s op te vangen.
Conform het Besluit Begroting en Verantwoording komt in deze paragraaf de volgende informatie aan de orde:
1. Beleid inzake weerstandscapaciteit en de risico’s;
2. Inventarisatie van de risico’s;
3. Inventarisatie van de weerstandscapaciteit;
4. Confrontatie risico’s met beschikbaar weerstandsvermogen;
5. Financiële kengetallen en een beoordeling van de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de financiële positie.
Covid-19 virus
Covid-19 is nu ruim een jaar onderdeel van ons dagelijks leven. Het heeft nu nog steeds een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij voortdurend wat we, aanvullend op de landelijke maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Daartoe is door de gemeente o.m. een separate continuïteitsanalyse gemaakt. Hierin zijn de kritische processen en de impact van Corona op deze processen in beeld gebracht. Tevens zijn hierin de beheersmaatregelen benoemd en de afhankelijkheden met externen, om de gevolgen van COVID-19 op de dienstverlening zoveel mogelijk te beperken.
In 2020 kwamen de belangrijkste financiële gevolgen vooral voort uit:
- Extra lasten door onder andere: aanpassingen in o.a. het gemeentehuis en gemeentelijke accommodaties als gevolg van de 1,5m maatschappij, eventuele economische stimuleringsmaatregelen, aanvullende subsidies/bijdragen om instellingen overeind te houden en exploitatietekorten aan te vullen, het doorbetalen van leveranciers waar geen diensten tegenover staan en gemeentebelastingen waarvoor uitstel gevraagd is;
- Gederfde inkomsten zoals precario, leges dienstverlening, huur sportaccommodaties, buurthuizen e.d., dividend BNG, oninbare vorderingen en eventuele kwijtschelding van lokale heffingen.
Ontwikkelingen die op dit moment en op de langere termijn hun weerslag kennen zijn onder meer:
- Een toenemende vraag naar zorg en bijstand;
- Vertraging in de uitstroom van werkzoekenden;
- Vertraging bij grondexploitaties;
- Bedrijven die failliet gaan, waardoor er meer beroep wordt gedaan op uitkeringen;
- Minder huurinkomsten van panden waarvan de gemeente eigenaar is, omdat de huurder uitstel vraagt of helemaal geen huur meer afdraagt vanwege een faillissement;
- Aanpassingen van subsidiebeschikkingen als de activiteiten van de gesubsidieerde instelling stil liggen;
- Misbruik of oneigenlijk gebruik van regelingen en daarmee samenhangende (fraude-) onderzoeken;
- Aanpassingen aan de 1,5m maatschappij voor gemeentelijke accommodaties, gemeentehuis, scholen e.d..
We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen. Daar waar nodig zijn extra risico's opgenomen in het risico-overzicht. Deze maken in voorkomende gevallen onderdeel uit van het benodigde weerstandsvermogen.